Opracowała: Alina Rzymska Szkoła Podstawowa w Czyżewie Pojęcie "projektu" przyjęło się na określenie metody nauczania, której istota polega na tym, że uczniowie realizują określone, "duże" przedsięwzięcia (znacznie obszerniejsze niż tradycyjne zadania domowe) w oparciu o przyjęte wcześniej założenia. Przedsięwzięcie takie charakteryzuje się tym, że:
- ma określone cele i metody pracy;
- ma określone terminy realizacji całości przedsięwzięcia oraz poszczególnych etapów;
- wyznaczone są osoby odpowiedzialne za jego realizację;
- znane są kryteria oceny poszczególnych etapów pracy i rodzajów aktywności uczniów;
- uczniowie mogą pracować indywidualnie choć znacznie częściej zadania realizowane są w grupach;
- rezultaty pracy prezentowane są publicznie (na ogół na forum klasy lub szkoły)
- podstawowe informacje na temat zadania, jakie stawia przed uczniami nauczyciel (temat, cele, metody pracy, terminy i kryteria są przygotowane przez nauczyciela w formie tzw. instrukcji).
Ze względu na przedmiot pracy oraz możliwość publicznej prezentacji jej efektów można przyjąć , iż istnieją dwa rodzaje projektów edukacyjnych:
- Projekt badawczy polegający na zebraniu i usystematyzowaniu informacji o pewnych zagadnieniach. Jego rezultaty mają charakter różnego rodzaju opracowań (esejów, wywiadów, rysunków, albumów, gier itp.), które uczniowie przygotowują, a następnie prezentują w określonych przez instrukcję warunkach.
- Projekt działania lokalnego, polegający na podjęciu jakiegoś działania w środowisku lokalnym (także w samej szkole). Rzecz jasna efekty działań lokalnych nie zawsze dają się bezpośrednio zaprezentować w klasie szkolnej. Jeśli np. w ramach projektu "Park" uczniowie zdecydują się uprzątnąć park w swojej miejscowości to, chcąc przyjrzeć się rezultatom ich pracy musimy udać się w to miejsce. Natomiast w klasie szkolnej mogą zostać zaprezentowane np. fotografie, czy ilustracje pokazujące zmiany jakie zaszły w parku dzięki podjętym działaniom.
Projekt edukacyjny to metoda nauczania kształtująca wiele umiejętności oraz integrująca wiedzę z różnych przedmiotów. Istotą tej metody jest samodzielna praca uczniów, wykorzystujących wiedzę z wielu dziedzin, prowadząca do realizacji określonego celu (tematu), w oparciu o założone cele. Na czym polega efektywność metody projektów?
- rozwija samodzielność,
- kształci umiejętność pracy w grupie
- rozwija myślenie twórcze
- umożliwia zaprezentowanie i zintegrowanie wiedzy z różnych dziedzin
- uwzględnia zainteresowania, uzdolnienia uczniów
- daje możliwość samooceny, wyrażania własnego zdania
Stosując metodę projektu kształtujemy u uczniów następujące umiejętności:
organizacji pracy selekcji zebranych materiałów współdziałania posługiwania się komputerem korzystania i poszukiwania różnych źródeł informacji rozwiązywania problemów podejmowania decyzji za siebie i grupę kulturalnego dyskutowania prezentowania Założenia i cele metody projektów w nauczaniu zintegrowanym. Założeniem metody projektów jest uwzględnianie w szerokim zakresie aktywności uczniów, ich planowej działalności oraz uczenia rozumienia otaczającej rzeczywistości. Można by ją również ująć w kategoriach strategii postępowania nauczyciela, gdzie wyodrębnia się cele, metody, środki. Cele to :
- Integrowanie umysłu i czynności praktyczno – psychicznych, pomoc dziecku w uczeniu się uczenia.
- Rozwijanie zainteresowań i zdolności dziecka, dostosowanie poziomu osiąganej wiedzy do ich możliwości.
- Postrzeganie dziecka jako odrębnej jednostki ( podmiotowość ) mającej swoje potrzeby, indywidualność, właściwe dla siebie tempo pracy.
- Uczenie planowania czynności, systematyczności i samodzielności w wykonywaniu zadań.
- Umiejętność wyszukiwania wszelkich informacji niezbędnych do pracy, ich selekcji, samodzielne zdobywanie wiedzy oraz wykorzystywanie już posiadanej.
- Zachęcanie do oceny własnej pracy, do podejmowania trudnych decyzji.
- Zachęcanie do podejmowania aktywności przy pozostawieniu wyboru rodzaju pracy, zadania.
- Wzbudzenie pozytywnej, wewnętrznej motywacji, która dotyczy wszystkich sfer rozwoju: poznawczej, społecznej, moralnej, emocjonalnej.
- Rozwijanie umiejętności uspołeczniania – współpracy, współdziałania w grupie. Dbałość o pozytywne relacje uczeń – uczeń, uczeń – nauczyciel.
Zasady i warunki realizacji metody projektów. Tak jak każda, metoda projektów wymaga pewnych zasad. W dydaktyce wyróżniamy zasady ogólne i szczegółowe odniesione do metody projektów.
- Realizowanie, gdzie uwzględnia się temat naczelny i zadania wszystkich zakresów edukacji. Może się to odbywać na trzy sposoby:
- uczeń projektuje, a nauczyciel się tylko włącza do projektu ucznia;
- wzajemnie uzgadnianie, wspólne planowanie, podejmowanie decyzji
- nauczyciel ma swój zakres projektu i włącza w niego ucznia. Najbardziej pożądanym i efektywnym sposobem – zasadą współpracy uczeń – nauczyciel jest drugi sposób oparty na równowadze między dwoma podmiotami.
- Uwzględnianie różnych form aktywności ucznia. Przez formę rozumiemy sposób realizowania całości procesu kształcenia poprzez wywoływanie i organizowanie odpowiednich sytuacji prowadzących do wyzwolenia aktywności uczniów.
- Elastyczność czynności uczniów w zależności od tematu. Nauczyciel pozostawia uczniom możliwie jak największą swobodę, pozwala na rozwój inwencji twórczej i pomysłowości.
- Uwzględnianie środowiska życia ucznia jako jego źródła treści i form aktywności. Najwięcej doświadczeń, przeżyć i wiadomości czerpanych jest z najbliższego otoczenia. Rola nauczyciela polega na właściwym "poszerzaniu" rzeczywistości dziecka i wskazywaniu na jej z nim zależności.
- W realizacji projektów wyraźnie uwzględniać etapy działania:
- przygotowanie
- realizacja
- utrwalenie i ocena Sposób opracowania projektu wymaga od uczniów wspólnego przedyskutowania i szczegółowego zaplanowania pracy, opracowania swojego zadania ( wynikającego z podziału zadań między członków grupy ) z wykorzystaniem różnorodnych źródeł informacji oraz zaprezentowania konkretnego efektu pracy.
- Różnicowanie czasu pracy i przerw.
Uczniowie wspólnie z nauczycielem określają czas realizacji poszczególnych etapów projektu, czas zbierania materiałów przez grupy, czas pracy nad projektem np. w ciągu tygodnia ( ilość spotkań i ich długość ), czas na prezentację projektu.
- Eksponowanie czynności praktycznych ucznia jako podstawy czynności teoretycznych. Uczeń ma możliwość wykazania się swoimi zainteresowaniami, zdolnościami, inwencją twórczą. Poprzez działania praktyczne wykorzystuje swoją wiedzę i zdobywa nową.
- Racjonalny dobór czasu nauki z przeznaczeniem na ćwiczenia umiejętności szkolnych i pozostałe działania uczniów.
Sposób przeprowadzenia:
- Określenie z uczniami tematu projektu.
- Przygotowanie instrukcji do projektu, która zawiera:
- temat projektu i jego cele,
- zadania, jakie mają wykonać uczniowie,
- źródła, które powinni wykorzystać,
- termin konsultacji z nauczycielem,
- termin prezentacji i czas jej trwania.
- sposoby prezentacji,
- kryteria oceny projektu,
- Realizacja projektu zgodnie z instrukcją.
- Prezentacja i ocena projektu.
Referat opracowany na podstawie warsztatów "Uczenie metodą projektów" |